Međunarodni standardi edukacije (IESs) za profesionalne računovođe

IFAC-ov odbor za međunarodne računovodstvene standarde edukacije (IAESB) je kao najznačajnije djelove ovih standarda označio:

– Uvod u međunarodne standarde edukacije (Introduction to International Education standards)

– IAESB okvir za medjunarodne dokumente i objave o edukaciji (IAESB Framework for International Education Pronouncements)

– Medjunarodni standardi edukacije za profesionalne računovođe (IES)

– U uvodnom dijelu se opisuje djelokrug međunarodnih standarda edukacije koji su obavezujući za sve članice IFAC-a.

Ovi standardi se smatraju opšte prihvaćenim kao najbolja praksa u edukaciji i kontinuiranom profesionalnom razvoju,koja je medjunarodno priznata,prihvaćena i primjenjena.

– Cilj uvođenja ovih standarda je da se stvore kompetentne profesionalne računovođe, koji će tokom svog života biti u stanju da aktivno doprinose profesiji i društvu.

– Okvir za međunarodne dokumente i objave o edukaciji opisuje smjernice za primjenu međunarodnih standarda računovodstvene edukacije (IEPSs), izjave (Information Papers) i druga dokumenta koja pružaju informacije o obrazovanju kandidata prije uključenja u profesionalnu edukaciju,kao i dokumenta o kontinuiranoj profesionalnoj edukaciji.

Prema ovom okviru članice IFAC-a trebaju usmjeriti svoja nastojanja ka uključivanju ključnih elemenata sadržaja,procesa edukacije i razvoja na kojem su temeljeni IES u svoju nacionalnu edukaciju i razvojne potrebe računovodstvene profesije.

Od članica IFAC-a se takodje očekuje da pomažu nacionalnim edukacionim i razvojnim zahtjevima u uključivanju medjunarodnih standarda računovodstvene edukacije i implementaciji istih.

U skladu sa Uredbom Vlade Crne Gore (Sl.list 44/07 i 33/10) naš Institut je ovlašćen za utvrđivanje programa sertifikacije za računovodstvena zvanja

i u skladu sa tim je 2007. godine objavljen Crnogorski obrazovni računovodstveni standard (CORS-1) koji je usklađen sa IES 1-8.

Postoji 8 medjunarodnih standarda edukacije (IES) za profesionalne računovođe:

• IES-1 Ulazne pretpostavke za program edukacije za profesionalne računovođe

• IES-2 Sadržaj programa za edukaciju profesionalnih računovođa

• IES-3 Profesionalne vještine i opšte obrazovanje

• IES-4 Profesionalne vrijednosti,etika i stavovi

• IES-5 Potrebno praktično iskustvo

• IES-6 Procjena profesionalnih sposobnosti i kompententnosti

• IES-7 Kontinuirana profesionalna edukacija

• IES-8 Zahtjevani nivo kompetentnosti za profesionalne revizore

– IES-1 Ulazni zahtjevi kod članica IFAC-a za program edukacije profesionalnih računovođa su ekvivalentni programima potrebnim za primanje na Univerzitetsku edukaciju. Pri tome se mora voditi računa da što je niži kriterijum na samom ulazu u program edukacije,da će program edukacije morati biti obuhvatniji.

– IES-2 Sadržaj programa edukacije mora obuhvatati sledeća područja :

a) računovodstvo,finansije i povezane predmete

b) znanje o organizaciji i poslovanju

c) znanje o informacionim tehnologijama

Dio koji se odnosi na računovodstvo,finansije i povezane predmete kod članica IFAC-a mora da sadrži :

1) Finansijsko računovodstvo i finansijsko izvještavanje

2) Upravljačko računovodstvo i kontrolu

3) Poreski sistem

4) Finansije i finansijski menadzment

5) Poslovno pravo

6) Revizija i angažmani sa izražavanjem uvjerenja

7) Kodeks etike

Dio koji se odnosi na organizaciju i poslovanje mora da sadrži :

1) Korporativno upravljanje

2) Ekonomiju

3) Poslovno okruzenje i poslovnu etiku

4) Organizacijsko ponašanje

5) Finansijska tržišta

6) Kvantitativne metode u ekonomiji

7) Menadžment i strateško donošenje odluka

8) Marketing

9) Medjunarodno poslovanje i globalizacija

Dio koji se odnosi na informacione tehnologije (IT) mora da sadrži:

1) Opšte znanje o IT

2) Znanje o IT kontrolama

3) Kompetencije kako korisnika,tako i IT kontrole

4) Kompetencije dizajnera informacionih sistema

Po Crnogorskom obrazovnom računovodstvenom standardu (CORS-1) utvrđeni su programi/sadržaji edukacije za tri računovodstvena zvanja:

1) Knjigovođa – KG

2) Ovlašćeni računovođa – OR

3) Sertifikovani računovođa – SR

* U standardu su definisana znanja i kompetencije za ova tri zvanja.

Što se tiče IES-3 Profesionalne vještine i opšte obrazovanje se zasniva na sledećim vještinama:

1) Intelektualne vještine

2) Tehničke i funkcionalne vještine

3) Lične vještine

4) Medjuljudske i komunikacijske vještine

5) Organizatorske i menadzerske vještine

Što se tiče IES-4 Profesionalne vrijednosti,etika i stavovi se temelje na IFAC-ovom Kodeksu etike za profesionalne računovođe.Težnja je da se ponašanje računovođa temelji na etici koja je u najboljem interesu društva i profesije.

Kod IES-5 Potrebno praktično iskustvo za članice IFAC-a je najmanje 3 godine prije početka procesa edukacije za profesionalno zvanje.Članica IFAC-a koja sprovodi ovaj program edukacije mora utvrditi vjerodostojnost stečenog praktičnog iskustva kandidata.

Zadnjih godina u Crnoj Gori imate slučaj da se u obuci nezaposlenih lica ZZZ CG, izdaje sertifikat sa zvanjem “Računovođa”,a da ta lica nemaju potrebno 3-godišnje iskustvo na računovodstvenim poslovima. Takvi sertifikati se ne smatraju validnim,jer Institut koji ih izdaje ne poštuje ovaj medjunarodni standard.

Kod IES-6 Procjena profesionalnih sposobnosti i kompententnosti se od članice IFAC-a zahtjeva da formalno procijeni profesionalnu sposobnost prije početka edukacije. Konačna procjena kandidatovih kompententnosti i profesionalnih sposobnosti treba da bude zapisana u pismenoj formi,da je pouzdana i valjana, da pokriva opseg profesionalnog zvanja.

Kada je u pitanju IES-7 Kontinuirana profesionalna edukacija članice trebaju naglašavati važnost kontinuiranog cjeloživotnog obrazovanja i profesionalnog razvoja. Članice IFAC-a trebaju olakšati pristup prilikama i izvorima za kontinuiranu edukaciju ili direktno organizovati programe edukacije, kako bi olakšali profesionalnim računovođama u ispunjavanju njihovih odgovornosti u pogledu ovog oblika edukacije.

Mjerenje ispunjenja zahtjeva kontinuirane edukacije (od minimum 40 časova godišnje) se može izvršiti koristeći najmanje tri različita pristupa:

1) Pristupi temeljeni na inputu – u smislu definisanja načina i opsega učenja kroz održavanje seminara,izdavanjem publikacija kako bi se postigao minimum potreban za kontinuiranu edukaciju.

2) Pristupi temeljeni na outputu– u smislu demonstriranja znanja kroz program kvaliteta i primjene znanja u praksi

3) Kombinovanjem prethodna dva pristupa

Po članu 1.42. CORS Profesionalni računovođa koji ne ostvari kontinuiranu edukaciju u potrebnom broju poena za tri godine, ima obavezu polaganja posebnog ispita po programu koji utvrđuje komisija za polaganje ispita.

Ukoliko ne položi predviđeni ispit, član gubi prava nosioca profesionalnog zvanja i briše se iz Imenika profesionalnih računovođa.

Kada je u pitanju IES-8 Zahtjevani nivo kompetentnosti za profesionalne revizore se odnosi na minimalne kompententnosti koje članice IFAC-a zahtjevaju od kandidata za zvanje revizor. Minimalni zahtjevi su da kandidat mora posjedovati:

* Sertifikat najvećeg računovodstvenog zvanja – Sertifikovani računovođa (CA)

* Visoku školsku spremu

* Ispunjenje ostalih zakonskih zahtjeva

Program edukacije revizora

(Sertifikovanih računovođa) mora sadržati:

• Napredni nivo revizije finansijskih izvještaja

• Napredni nivo finansijskog računovodstva i izvještavanja

• Naprednu informacionu tehnologiju

• Medjunarodne revizijske standarde

• Najbolju revizorsku praksu,uključujući i relevantne trendove

• MRS i MSFI

• Sve druge primjenjive zakone,propise i sl.

‍